ما برای تأمین انرژی بدن در طول روز نیازمند خوردن پروتئینها، چربیها، کربوهیدراتها یا همان قندها هستیم. یکی از معروفترین قندهای خوراکی که به وفور در میوهها، سبزیجات و دانههای گیاهی پیدا میشود، ساکاروز است. اما ساکاروز چیست و چرا آن را یکی از مؤثرترین راههای تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی میدانند؟
ساکاروز عسل
ساکاروز (به انگلیسی: Sucrose) در واقع همان شکری است که روی میز صبحانه خیلی از ما پیدا میشود؛ یکی از انواع کربوهیدراتها که علاوه بر شیرینکردن چای صبحانه، وظیفه دیگری بر دوش دارد و آن تأمین انرژی مورد نیاز بدن است. اگر بخواهیم علمیتر صحبت کنیم، ساکاروز نوعی کربوهیدرات و از دسته دوقندیهاست؛ یعنی از دو مولکول گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است. اگرچه گلوکز و فروکتوز هم مثل ساکاروز در بسیاری از مواد غذایی طبیعی و صنعتی که ما به صورت روزانه مصرف میکنیم وجود دارند، ولی تأثیری که بر بدن میگذارند متفاوت از ساکاروز است؛ به خصوص اگر پای رژیم لاغری و بیماری دیابت وسط بیاید.
گلوکز و فروکتوز هر دو از ساکاروز شیرینتر هستند. همین مسئله برخی متخصصان تغذیه را به این باور رسانده که بدن با مصرف میزان کمتری از فروکتوز یا گلوکز در مقاسه با ساکاروز میتواند قند مورد نیازش را به دست آورد. این نکته میتواند برای افرادی که رژیم لاغری دارند حائز اهمیت باشد. این افراد و کسانی که از دیابت رنج میبرند میتوانند میزان کمی از فروکتوز را به رژیم غذایی خود بیافزایند، چرا که فروکتوز شاخص قند خون (GI) پایینتری دارد. شما میتوانید نیاز بدن به فروکتوز را با خوردن عسل، میوههای شیرین مثل انگور و سبزیجاتی مثل کلم، گوجه، پیاز و بادمجان تأمین کنید.
ساکاروز عسل چقدر باید باشد؟
تقریبا ۸۰ الی ۸۵ درصد عسل طبیعی از فروکتوز و گلوکز تشکیل شده است؛ دو مولکول قندی که با حفظ رطوبت عسل، ماندگاری آن را تا چندین سال افزایش میدهند. با توجه به اینکه معمولا ۱۰ درصد عسل هم آب است، پس جای چندانی برای ساکاروز باقی نمیماند. این مولکول قند که برای خریداران حرفهای شناختهشدهتر از سایر قندهای موجود در عسل است، کمتر از ۵ درصد این محصول طبیعی را تشکیل میدهد. البته همین میزان ناچیز برای اینکه ساکاروز را به یکی از عوامل اصلی تشخیص کیفیت عسل و تعیین بالا یا پایین بودن قیمت آن تبدیل کند کافی است، اما چرا؟
ساکاروز عسل چگونه تولید میشود؟
زنبورها برای تولید عسل، نیازمند مصرف قندهای مختلف مثل فروکتوز، گلوکز و ساکاروز هستند که در گیاهان مختلف وجود دارند. پس از مکیدن شهد گلها و گیاهان، اولین مرحله ساخت عسل یعنی فعالشدن آنزیمهای موجود در بدن زنبور آغاز میشود. طی این مرحله، زنبورها میزان زیادی از ساکاروز جذب شده را در مسیر کندو به فروکتوز و گلوکز تبدیل خواهند کرد. با اتمام این مرحله و رسیدن زنبور به کندو، ساکاروز چندانی در بدن زنبورها باقی نمیماند که بخواهد وارد عسل شود؛ البته به شرط آنکه کندو در شرایط طبیعی باشد و زنبورهای کارگر بتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند. اگر قصد خرید عسل طبیعی با ساکاروز زیر ۵ درصد را دارید میتوانید از اینجا عسلهای طبیعی لاری بیز را مشاهده کنید. تمامی عسل های لاری بیز دارای برگه تایید آزمایشگاه هستند.
در زیر برای نمونه ساکارز ۳ نوع از عسلهای لاری بیز را برایتان آوردهایم.
- ساکاروز عسل بهارنارنج
عسل بهارنارنج درکام از شهد بهارنارنج در منطقه قائم شهر در شمال کشور به دست آمده و طعم و عطر بسیار خوبی دارد. غلظت این عسل به علت رطوبت بالا در شمال کشور، روان و رقیق است. ساکاروز عسل بهارنارنج لاری بیز Xدرصد است.
- ساکاروز عسل کنارکنجد
عسل کنارکنجد، عسلی با طعم و عطر عالی محصولی از شیراز میباشد. ساکاروز عسل کنارکنجد لاری بیز X درصد است.
- ساکاروز عسل آویشن
کندوهایی که از آنها عسل آویشن لاری بیز برداشت میشود در منطقه دماوند قرار داده شدهاند. ساکاروز عسل آویشن لاری بیز X درصد است.
اما تحت چه شرایطی میزان ساکاروز موجود در عسل از حد استاندارد خارج شده و به یکی از نشانههای اصلی تقلب در تولید عسل تبدیل میشود؟ در بخش بعدی توضیح خواهیم داد که زنبور عسل با همه هوشمندی که از او سراغ داریم، همیشه موفق به کنترل میزان ساکاروز در عسل نمیشود؛ به خصوص زمانی که پای تجاریشدن تولید عسل و دخالت زنبورداران در فرایند تولید عسل به میان میآید.
آیا ساکارز عسل طبیعی بیشتر از 5 درصد هم می تونه باشه؟
جواب به این سوال بله است. در برخی از عسل های خالص به صورت کاملا طبیعی میزان ساکارز بالا است و حتی در استانداردهای بین المللی به آن اشاره شده است. به طور مثال در عسل اقاقیا و یونجه میزان ساکارز تا 10 درصد و در عسل اسطوخودوس دارویی، گل گاوزبان اروپایی تا 15 درصد کاملا طبیعی است و مشکلی ندارد. در عسل های تولیدی در ایران به ویژه در عسل کنار تازه و خالص میزان ساکارز 8 تا 13 درصد در آزمایشگاه های تخصصی عسل آزمون شده است و بدین جهت می توان عنوان کرد عسل کنار تازه و خالص میزان ساکارز بالایی دارد. علاوه بر کنار گاها در برخی از عسل ها از جمله عسل مرکبات و یونجه نیز میزان ساکارز بالاتر از 5 درصد در آزمایشگاه ارائه می شود. لازم به ذکر است در صورت ارائه ساکارز بالاتر از 5 درصد توجه کردن به سایر آیتم ها به ویژه میزان پرولین و دیاستاز ضروری است.
آیا ساکارز به تنهایی معیار خوبی برای تعیین کیفیت عسل است؟
خیر – ساکارز یکی از آزمون های تعیین کیفیت و اصالت عسل است و به تنهایی معیار خوبی برای تفکیک عسل های طبیعی از تقلبی و تعیین کیفیت عسل نیست. شاید در بازار مرسوم عسل ساکارز اهمیت بالایی داشته باشد اما بایستی توجه داشت که ساکارز به تنهایی شاخص خوبی برای تعیین کیفیت عسل نیست و توجه به سایر شاخص ها از جمله میزان قندهای احیاکننده قبل از هیدرولیز، پرولین، دیاستاز و نسبت فروکتوز به گلوکوز و مهمتر از آن آنالیز حسی و تحلیل این نتایج در یک آزمون تعیین کیفیت عسل بسیار ضروری است و بایستی همه این شاخص ها به لحاظ اهمیت مورد بررسی قرار بگیرند و به تنهایی اهمیت خاصی نخواهند داشت.
تمام عسلهای طبیعی لاری بیز به همراه برگه تایید آزمایشگاه به فروش میرسند تا از طبیعی بودن آنها مطمئن باشید. برای خرید عسل طبیعی لاری بیز کلیک کنید.
آیا عسل با ساکارز صفر یا زیر یک درصد وجود دارد؟
به لحاظ علمی ممکن نیست ساکاروز موجود در عسل به صفر درصد برسد، اما اگر به دنبال عسلی هستید که کمترین میزان ساکاروز را داشته باشد، میتوانید عسل گشنیز، عسل کوهستان و یا عسل خارشتر را امتحان کنید که معمولاً کمتر از ۳ درصد ساکاروز دارند. توصیه میکنیم برای جلوگیری از مصرف بیش از اندازه قند، از خوردن عسل شوید خودداری کنید؛ چون برخی آزمایشهایی که محققان ایرانی روی عسل گیاهان مختلف انجام دادهاند، نشان میدهد که این نوع عسل بیشترین میزان ساکاروز را دارد.
چرا درصد ساکاروز عسل تولید شده از گیاهان مختلف، متفاوت است؟
عقیده عمومی بر این است که پوشش گیاهی یک منطقه و تغذیه زنبور عسل از یک گیاه مشخص، مهمترین عامل مؤثر بر بالارفتن یا پایینآمدن میزان ساکارز عسل است. اما کمتر پیش میآید که زنبور عسل فقط از شهد یک نوع گیاه برای تولید عسل استفاده کند. حتی گفته میشود که زنبورها عادت دارند شهد گیاهان مختلف را با هم ترکیب کرده تا محصول نهایی با کیفیتتری تولید کنند. از سوی دیگر، تحقیقات نشان میدهند که معمولا گیاهانی زنبور عسل را به خود جذب میکنند که شهدشان بین ۵۰ تا ۶۵ درصد ساکاروز داشته باشد. این یعنی نوع گیاه در میزان ساکاروز محصول نهایی مؤثر نخواهد بود. اگر اینچنین باشد، نقش زنبور عسل در فراوری شهد و تبدیل ساکاروز به فروکتوز و گلوکز از سایر عوامل اهمیت بیشتری خواهد داشت.
آیا میتوانیم میزان ساکاروز عسل خریداری شده را کاهش دهیم؟
با نگهداری از عسل طبیعي در دمای عادی میتوانیم درصد ساکاروز موجود در آن را کاهش دهیم. گفته میشود که عسل موجودی زنده است، این یعنی آنزیمهای موجود در آن حتی پس از برداشت عسل از کندو به زندگی خود ادامه میدهند و میتوانند ساکاروز را به مولکولهای گلوکز و فروکتوز تجزیه کنند. طبق مطالعات انجام شده، این شیوه نگهداری از عسل میتواند درصد ساکاروز را تا حدودی کاهش دهد اما نمیتواند آن را به صفر برساند.
آنزیمهای فعال در عسل همیشه درصدی از ساکاروز را به منظور حفظ بافت طبیعی عسل در آن نگه خواهند داشت. البته این نکته را هم از یاد نبرید که اگر زنبورداران به دلایل مختلفی مثل جلوگیری از شکرک زدن عسل یا از بین بردن شکرک، عسل را حرارت داده باشند، احتمال وجود آنزیمهای فعال در آن کمتر از عسل خام است؛ مسئلهای که میتواند به ثابت ماندن درصد ساکاروز حتی پس از نگهداری طولانی مدت منجر شود.
جمع بندی:
ساکارز به صورت کاملا طبیعی در عسل های خالص و با کیفیت نیز وجود دارد اما در اغلب عسل های طبیعی میزان آن کمتر از 3 درصد خواهد بود. در عسل های تغذیه ای که زنبورهای عسل با شربت شکر تغذیه می شوند میزان ساکارز عسل افزایش می یابد و به همین میزان نیز از کیفیت عسل کاسته می شود. ساکارز به تنهایی ملاک خوبی برای تعیین اصالت و کیفیت عسل نخواهد بود و برای تعیین کیفیت عسل بایستی علاوه بر میزان ساکارز شاخص های متعدد دیگری همچون میزان پرولین، دیاستاز، نسبت فروکتوز به گلوکوز، قندهای احیاکننده قبل از هیدرولیز و میزان رطوبت اندازه گیری شود. علاوه بر این آنالیز حسی و بررسی عطر، طعم، رنگ و قوام عسل و در نهایت تحلیل این نتایج توسط کارشناس عسل بسیار اهمیت دارد.
لاری بیز تمامی عسلهایش را قبل از فروش در یکی از معتبرترین آزمایشگاههای استان اردبیل آزمایش میکند و تنها بعد از اطمینان از اصل بودن آنها، این عسلها را به شما عرضه میکند. برای خرید عسل طبیعی به همراه برگه آزمایش روی باکس زیر کلیک کنید و عسل دلخواه خود را سفارش دهید.